Czarnogóra autokarem

Pomimo burzliwej historii, obecnie Czarnogóra przyciąga rzesze turystów z całej Europy, gwarantując bezpieczny wypoczynek w otoczeniu pięknych krajobrazów. Cechuje się mniejszym natężeniem ruchu turystycznego niż w sąsiedniej Chorwacji, co pozwala lepiej delektować się niezakłóconą jeszcze nadmiernie przyrodą tego niezwykłego kraju. O Czarnogórze śmiało można powiedzieć, że jest jednym z najpiękniejszych krajów w Europie. Niemal w całości pokrywają ją góry, dzięki czemu prawie każda droga jest tu widokowa. Ukształtowanie terenu dobrze pasuje do nazwy kraju.
Czyste, ciepłe morze, z licznymi zatoczkami, na kształt fiordów, Góry Dynarskie z Parkiem Narodowym wpisanym na listę UNESCO, których wysokość sięga często ponad 2000 metrów, poprzecinane wąwozami i kanionami oraz oryginalna kultura to największe atuty tego kraju. Z terenów górskich niewątpliwie najpopularniejszy jest masyw Durmitor, który stanowi raj dla miłośników górskich wędrówek. Czarnogóra podzielona jest umownie na 3 główne regiony:
Riwiera Czarnomorska (region położony nad Morzem Ariatyckim, żyjący głównie z turystyki, liczący ok. 150 tys mieszkańców). W ramach riwiery zostały wyodrębnione 4 podstawowe regiony turystyczne:
- Zatoka Kotorska (Herceg Novi, Kotor, Tivat)
- Budva
- Bar
- Ulcinj
Region centralny (najbardziej zaludniony, obejmujący obecną stolicę Czarnogóry - Podgoricę, stolicę historyczną Cetinje oraz duże centrum przemysłowe Nikšić. To tu skupiona jest baza ekonomiczna, edukacyjna i administracyjna kraju)
- Podgorica
- Danilovgrad
- Cetinje
- Nikšić
Region północny
Obejmuje największą powierzchnię i skupia jedenaście gmin. Jest słabo zaludnioną górzystą częścią kraju. Wraz z upadkiem przemysłu ciężkiego w latach 1990, coraz więcej mieszkańców, ze względu na trudności ekonomiczne, przenosi się do regionu centralnego i na wybrzerze.
Informacje ogólne:
Oficjalna nazwa: Republika Czarnogóry (Republika Parlamentalna)
Nazwa kraju w jęz. ang.: Montenegro, w czarnogórskim: Crna Gora)
Czarnogóra nie jest członkiem Unii Europejskiej (ma status kandydata)
Powierzchnia: 13 812 km²
Ludność:  ok. 620 029
Stolica: Podgorica (centrum administracyjne):
Stolica historyczna: Cetynje
Waluta: euro (EUR)
Język: czarnogórski (oficjalny) oraz albański, bośniacki, chorwacki, serbski
Religie: dominująca - prawosławie
Największe rzeki: Tara, Morača, Lim
Największe jeziora: Jezioro Szkoderskie
Największe miasta: Podgorica, Nikšić, Pljevlja, Cetinje, Bar, Budva
Najwyższy punkt: Zla Kolata (2535 m n.p.m.)
Największa zatoka: Boka Kotorska

Z gór spływają wytwory domowej produkcji: kozie sery, kajmak, pršut (szynka wędzona lub suszona na słońcu i wietrze) oraz trunki: wino, rakija (alkohol domowej produkcji).
Mnóstwo restauracji oferuje różnorodne specjały z grilla - ryby morskie oraz mięsa (głównie szaszłyki oraz Ćevapi - pikantne pałeczki z mieszanego mięsa wołowiny i wieprzowiny).
W słodyczach królują:
Baklava – francuskie ciasto z orzechami włoskimi w słodkiej zalewie
Kesten torta – ciasto z jadalnych kasztanów
Krempita – ciasto z cienkim spodem i warstwą kremu o smaku waniliowym
Tulumbe – przypominające pączki o podłużnym kształcie w słodkiej zalewie
Inne czarnogórskie specjały:
Kačamak - czarnogórska polenta z mąki kukurydzianej (podobna do włoskiej polenty)
Crni rižot - risotto zabarwione czarnym sosem z kałamarnic
Brodet - danie jednogarnkowe z różnych gatunków ryb
Imam bajeldi - smażone kawałki bakłażana z mieszanką z pomidorów, czosnku i cebuli
Balšica tava - zapiekane skrawki mięsa (cielęciny) w sosie z jajek, śmietany i mleka
Japraci - rolady cielęce w zielonej kapuście
Popecin - małe roladki z siekanego mięsa
Sir u ulju - ser owczy w oliwie
Napoje:
Krstac - białe wino wytrawne
Loza - wódka gronowa
Slivovica - wódka ze śliwek

Obowiązującym językiem w kraju jest czarnogórski, lecz  można się również porozumieć po serbsku. Młodsze pokolenie posługuje się angielskim w stopniu komunikatywnym, starsze (o ile zna jakiś język) - głównie niemieckim.
Ruch samochodowy - prawostronny. 
Transport lokalny na trasach nadmorskich jest w miarę tani, sprawny i bezpieczny. Utrudnieniem jest brak rozkładów jazdy (a nawet oznakowanych przystanków) autobusów międzymiastowych i miejskich. Ceny taksówek w obrębie miasta: 0,50-0,80 EUR za 1 km (kierowcy na życzenie wystawiają rachunek). Można skorzystać z ofert wielu firm wynajmujących samochody. Dzienny koszt wypożyczenia samochodu osobowego to około 30 EUR. W Czarnogórze są dwa lotniska: w Podgoricy (ok. 40 km od morza) i w Tivacie (nad samym morzem). Alternatywnym, często wykorzystywanym przez polskich turystów połączeniem lotniczym z Czarnogórą jest korzystanie z portu lotniczego w Dubrovniku (Chorwacja), położonego około 15 km od granicy z Czarnogórą. Z Dubrovnika do Czarnogóry można dostać się korzystając z częstych połączeń autokarowych (Dubrovnik-Herceg Novi, Dubrovnik-Kotor).
Czarnogórcy to gościnny (i głośny) naród. Sprawiają wrażenie jakby wszyscy byli dla siebie znajomymi. Trąbnięcia klaksonem samochodowym w kierunku znajomych przechodniów, gesty powitalne, przyjazne okrzyki na ulicy są tutaj codziennością.
Czarnogóra stwarza dogodne warunki dla osób lubiących aktywny wypoczynek:
NURKOWANIE
Adriatyk to świetne miejsce dla nurków i płetwonurków.  Napotkamy tu mnóstwo atrakcji - wypiętrzające się skały, łagodne piaszczyste dna, jaskinie i groty, czasami pionowe, wysokie ściany, wraki, amfory. Spotkamy ośmiornice, kraby, kolorowe ryby.
Wymagane jest wykupienie zezwolenia na nurkowanie w Czarnogórze.  
Świetnym miejscem do nurkowania jest teren wzdłuż Półwyspu Lustica, koło Ulcinj, Baru, wewnątrz Fiordu Kotorskiego.
W okolicy Baru najczęstszym celem są wraki m. in. francuskiego niszczyciela „Dague”, wraki włoskich okrętów transportowych, włoskiego parowca „Goritia” oraz dwie jaskinie „Mikovica Cave” i „Krekavica-Podkaplje”. Jaskinie zaskakują bogactwem podmorskiego życia i ciekawą architekturą wnętrza.
PARALOTNIARSTWO
Loty są organizowane z wielu miejsc - m. in. z Wyspy Śv. Stefana, z rejonu Kotoru. Widoki czarnogórskiego wybrzeża z paralotni są niezapomniane.
OBSERWACJA PTAKÓW
Pelikany, kormorany .... Polecamy rejon Jeziora Szkoderskiego, który zamieszkiwany jest przez blisko 300 gatunków ptaków.
RAFTING
Pobyt w Czarnogórze to wspaniała okazja dla osób szukających mocnych wrażeń. Na pewno dostarczy ich spływ rzeką Tarą, w najdłuższym i najgłębszym kanionie europejskim.
WĘDRÓWKI PO GÓRACH
Nie trzeba daleko szukać ... Możliwości jest mnóstwo. Np. przebywając w miejscowości Bar można wspiąć się na Górę Rumija - najwyższy szczyt (1593 m n.p.m.) pasma oddzielającego wybrzeże od Jeziora Szkoderskiego. Trzeba przygotować się na całodzienną wyprawę oraz zatrudnić przewodnika. Z góry rozciąga się niezapomniany widok na Adriatyk i malownicze Jezioro Szkoderskie.
WINDSURFING
Uprawia się go w różnych miejscach na wybrzeżu. Najbardziej popularne miejsce to Ulcinj. Sporo osób uprawia ten sport w Zatoce Kotorskiej oraz na Jeziorze Szkoderskim
ŻEGLARSTWO
W Czarnogórze odbywa się kilkanaście znaczących regat. To ulubiony sport tego kraju. 

Średnie temperatury na przykładzie miejscowości Bar (oC):

ULCINJ – ok. 25 km od miejscowości Bar, jest miastem najdalej wysuniętym na południe Czarnogóry. Posiada jedną z najładniejszych plaż na wybrzeżu Adriatyku, wiele kawiarni, restauracji, sklepików. Bardzo blisko miasta jest jedna z najładniejszych plaż w Czarnogórze – Ada Bojana – piaszczysta wyspa na środku rzeki. Wyspa pierwotnie zaczęła powstawać w 1800 roku, gdy statek o nazwie "Merito" zatonął w pobliżu dwóch małych mierzei na rzece. Piasek zaczął powoli się gromadzić i tak powstała wysepka.
KOTOR – ok. 95 km od miejscowości Bar. Pierwsze spojrzenie na Kotor zawsze pozostawia silne wrażenie. Mury broniące to miasto stanowią arcydzieło fortyfikacji. Wysokie na 15 m, szerokie na 20 m zachwycają swoim wyglądem. Kotor jest wyjątkowy ze względu na obecność jedynego w tej części Europy fiordu. Krajobraz cechuje się licznymi zatoczkami, bogatą roślinnością. Jednak odwiedzając Kotor to coś więcej niż piękne widoki, to także doświadczanie dziedzictwa kulturowego. Chociaż nie ma dokładnych informacji odnośnie powstania tego miasta, archeolodzy uważają, że został wzniesiony na fundamentach starożytnego miasta Acruvium. Ze względów obronnych Kotor został zbudowany na zasadzie labiryntu. Tworzy to niepowtarzalny klimat miasta jednak łatwo się zgubić. Najlepiej zacząć zwiedzanie miasta od głównej bramy i poruszać się według wskazówek zegara. Z placu broni można przejść do Katedry, następnie skręcić w lewo do Muzeum Morskiego, po drodze zwiedzamy Kościoła św. Luka i św. Mikołaja, potem idziemy w lewo, drogą, która doprowadzi nas z powrotem do miejsca, od którego zaczęliśmy zwiedzanie.
CETINEJE – ok. 50 km od miejscowości Bar, dawna stolica znana z najstarszej biblioteki w Czarnogórze Parku Narodowego Lovcen oraz z licznych muzeów min. Muzeum etnograficznego, Muzeum Sztuki, czy Muzeum Historii. Miasto Cetinje od zawsze pełniło funkcję centrum kulturalnego. Co drugi rok odbywa się tam międzynarodowa wystawa sztuki - Cetinje Biennale. Jej założycielem jest książę Nikola Petrović, prawnuk króla Nikoli.
SUTOMORE – miejscowość położona w południowej części Czarnogóry, w gminie Bar, ok. 10 km na północny zachód od miasta Bar, Sutomore to mała miejscowość i popularny kurort. Posiada długą na 2 km piaszczystą plażę. Najważniejszym zabytkiem kultury jest zbudowany w VIII w. Kościół św. Tekli oraz pozostałości dwóch byłych twierdz weneckich na wzgórzu miasta. To miejsce, które urzeka spokojem i bujną roślinnością.
PETROVAC – ok. 20 km od miejscowości Bar, małe malownicze miasteczko usytuowane wzdłuż czarnogórskiego wybrzeża, zaledwie kilka minut od Budvy. Cechuje się pięknymi plażami, gęstą roślinnością, otoczony jest gajami oliwnymi.
BUDVA – ok. 40 km od miejscowości Bar, należy do jednych z najstarszych miast nad Morzem Adriatyckim - liczy ponad 2500 lat. Charakterystyczną cechą Budvy jest bogata kultura tego miejsca, średniowieczna zabudowa centrum, ruiny starożytnych budowli, liczne świątynie. Na szczególną uwagę zasługuje zabytkowe Stare Miasto. Główna budowla to katedra św. Jana oraz cerkiew św. Trójcy. W miesiącach letnich odbywa się tam festiwal teatralny Grad Teatra Budva oraz Festiwal Piosenki Śródziemnomorskiej.
JEZIORO SZKODERSKIE – ok. 30 km od miejscowości Bar, największe jezioro na Półwyspie Bałkańskim, położone jest na granicy Albanii i Czarnogóry. Jezioro ma charakter krasowy, posiada liczne wysepki, na których znajdują się zabytkowe monastery, ruiny zamków, klasztorów oraz twierdz. Jest to miejsce gniazdowania licznych kolonii ptaków, jest jednym z niewielu miejsc w Europie gdzie można spotkać pelikany. Obszar jeziora oraz jego okolice został uznany terenem Parku Narodowego.
Podczas przejażdżki stateczkiem po jeziorze, od mieszkańców można usłyszeć wiele ciekawych opowieści.

Wymagane jest posiadanie ważnego paszportu lub dowodu osobistego (przy pobycie dłuższym niż 30 dni - wymagany paszport).
MSZ zaleca aby osoby nieletnie posiadały ważny polski paszport. Osoby małoletnie podróżujące bez opieki rodziców (opiekuna prawnego) powinny posiadać ich pisemną zgodę, potwierdzoną notarialnie i przetłumaczoną przez tłumacza przysięgłego na język serbski/czarnogórski.
PRZEPISY CELNE
Wwóz kwoty do 2000 EUR na osobę nie wymaga deklaracji. Dozwolony jest wwóz do 200 szt. papierosów albo 50 cygar lub 250 gr. tytoniu.
Obowiązuje całkowity zakaz wwozu produktów mięsnych, tj. konserw, wyrobów wędliniarskich, w tym i próżniowo opakowanych, peklowanych półproduktów mięsnych, etc. Zakaz dotyczy również ryb i owoców morza oraz produktów mlecznych, takich jak: jogurty, kefiry i sery. Na potrzeby własne można wwieźć na terytorium Czarnogóry:
- sproszkowane mleko i pozostałe produkty spożywcze dla dzieci oraz żywność zaleconą przez lekarza (np. produkty bezglutenowe) pod warunkiem, że są one oryginalnie zapakowane i nie wymagają specjalnych warunków przechowywania,
- świeże owoce i warzywa z wyłączeniem ziemniaków, o całkowitej masie nie przekraczającej 5 kg,
- suszone owoce i warzywa, suszone grzyby, kawę, kakao, przyprawy, herbatę do 1 kg.
- alkohol w oryginalnym opakowaniu do 1 l,
- wodę pitną w oryginalnym opakowaniu do 5 l,
- napoje chłodzące w oryginalnych opakowaniach do 2 l,
- żywność kombinowaną (zawierającą elementy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, np. makaron, ravioli) i inne produkty spożywcze (np. słodycze, dżemy), które nie wymagają specjalnych warunków przechowywania i są oryginalnie zapakowane w ilościach do 1 kg.
INFORMACJE DLA KIEROWCÓW
Nie wymaga się dodatkowych ubezpieczeń komunikacyjnych OC - obowiązuje jedynie "Zielona karta". Posiadacze pojazdów zarejestrowanych w Polsce mogą posługiwać się na terytorium Czarnogóry Zielonymi Kartami wystawionymi przez polskie zakłady ubezpieczeń. Polska Zielona Karta jest ważna w Czarnogórze jeśli jest na niej wymieniony symbol Czarnogóry (MNE).  Ponieważ Zielona Karta jest ważna w krajach których symbole są na niej wymienione i nie zostały skreślone należy pamiętać, że nie będą honorowane Zielone Karty wystawione bez symbolu MNE oznaczającego Czarnogórę.
Polskie prawo jazdy jest honorowane. Wskazane jest posiadanie ubezpieczenia komunikacyjnego autocasco (AC).
Należy pamiętać o górzystym ukształtowaniu terenu, co wymaga ostrożnej jazdy. Drogi są na ogół wąskie i źle oznakowane. Dodatkowe przeszkody na drogach, to osypujące się kamienie oraz zwierzęta domowe. Kierowcy miejscowi jeżdżą brawurowo i często naruszają przepisy. Szczególną ostrożność zaleca się przy wjazdach na ronda (powstały w ostatnim czasie i znaczna część miejscowych kierowców narusza reguły organizacji ruchu).
Nie ma płatnych autostrad; opłata w wysokości 2,5 EUR obowiązuje jedynie za przejazd tunelem Sozina (od Podgoricy w kierunku morza).
Zaleca się unikanie małych, przydrożnych stacji benzynowych (niskiej jakości paliwo). Sieć autoryzowanych serwisów nie jest najlepiej rozwinięta. Bywają problemy z zakupem części zamiennych do samochodów marek innych niż niemieckie (konieczność indywidualnego zamówienia i długi czas oczekiwania).
Zasady ruchu drogowego obejmują wysokie kary za nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów. Najwyższe mandaty (do 2000 EUR) lub kara więzienia do 60 dni.
PRZYDATNE INFORMACJE:
- Karty płatnicze i kredytowe (American Express, VISA, MasterCard/EuroCard, Maestro) są powszechnie akceptowane (można nimi także podejmować gotówkę z bankomatów). Jedynie małe sklepy nie posiadają odpowiednich terminali.
- W ciągu dnia zdarzają się niekiedy przerwy w dostawach prądu, a co za tym idzie - w dostawach wody, a w zimie ogrzewania.
- Poziom cen usług i żywności - zbliżony do polskiego.
WAŻNE
Podczas podróży zagranicznych należy przestrzegać praw i zwyczajów kraju pobytu, pamiętając przy tym, że gospodarze mają prawo wymagać stosownego zachowania od turystów odwiedzających ich kraj, w tym w odniesieniu do zakresu swobód przysługujących różnym grupom społecznym oraz światopoglądowym. Przed wyjazdem warto zapoznać się z wszelkimi dostępnymi informacjami o kraju, do którego się udajemy, a które mogą być przydatne w podróży.
Źródłem w/w informacji praktycznych jest strona Ministerstwa Spraw Zagranicznych  z dnia 01.01.2015. Informacje te mają charakter jedynie poglądowy i nie mogą rodzić żadnych zobowiązań prawnych w stosunku do Euro Pol Tour.
Przed wyjazdem należy zapoznać się z aktualnymi informacjami dot. kraju docelowego i krajów tranzytowych dostępnymi na stronie MSZ